Pembukakan
1Sedulurku Téofilus sing tak ajèni, iki layang sangka nggonku, Lukas. Pantyèn ya wis ènèng wong pirang-pirang sing nulis bab lelakon-lelakon sing kedadéan nang tengahé awaké déwé. 2Kuwi mau kabèh miturut omongané wong-wong sing pada weruh déwé kawit wiwitané, terus pada nggelarké kabar kabungahan kuwi. 3Mulané aku déwé ya terus mikir nulis bab prekara iki kanggo kowé. Sakdurungé tak tulis, lelakon-lelakon mau kabèh tak titipriksa ndisik, terus tak tata. 4Dadiné kenèng dititèni déwé nèk pitutur sing diwulangké marang sedulur Téofilus kuwi kenèng dipretyaya kabèh.
Kabar nèk Yohanes Pembaptis
arep lair
5Dongé Hérodès ijik dadi ratu nang distrik Yudéa, ènèng sakwijiné imam sing jenengé Sakarias, sangka golongané imam Abia. Bojoné imam Sakarias jenengé Elisabèt. Ibu Elisabèt iki turunané imam Aron. 6Wong loro iki temen enggoné nuruti kekarepané Gusti Allah, awit pada temen nglakoni angger-angger lan pernatané Gusti Allah sak kabèhé. 7Imam Sakarias lan ibu Elisabèt ora nduwé anak, awit ibu Elisabèt ora bisa nduwé anak. Karomenèh wong loro iki ya wis tuwa banget.
8Ing sakwijiné dina imam Sakarias nglakoni kerjanané nang Gréja Gedé kono, awit wis tiba wantyiné golongané dèkné. 9Lah saiki imam Sakarias sing kudu mlebu nang Panggonan Sutyi, kudu ngobong menyan. Kuwi sing ngarani nganggo lotré. 10Ing wantyi kuwi, dongé menyané diobong, nang njaba ènèng wong pirang-pirang pada ndedonga.
11Lah dadakan waé kok terus ènèng mulékat ngétok marang imam Sakarias. Mulékaté ngadek nang sebelah tengené altar sing dienggo ngobong menyan. 12Imam Sakarias weruh mulékaté terus kagèt lan wedi banget. 13Nanging mulékaté ngomong: “Aja wedi, Sakarias! Pandongamu wis ketampa lan Elisabèt, bojomu, bakal mbayi anak lanang. Botyahé kudu mbok jenengké Yohanes. 14Kowé bakal bungah banget lan wong okèh bakal bungah nèk botyah iki lair. 15Botyah iki bakal dadi wong sing gedé ajiné kanggo Gusti Allah, mulané dèkné ora kenèng ngombé anggur apa ombèn liyané sing marakké mendem. Wiwit sangka wetengé ibuné botyah iki bakal kebek karo Roh Sutyi. 16Mbésuk dèkné bakal nuntun wong Israèl, supaya pada manut menèh marang Gusti Allahé. 17Anakmu iku bakal dadi kongkonané Gusti Allah lan ing roh lan pangwasa dèkné tunggalé waé karo nabi Elia. Dèkné bakal ngrukunké bapak karo anaké lan wong sing ora manut marang Gusti Allah bakal katuntun malih manut. Dadiné dèkné bisa nyawiské umat sing pantes kanggo Gusti.”
18Imam Sakarias terus semaur: “Kepriyé aku bisané ngerti nèk tembungé Gusti kuwi bakal klakon tenan, awit aku déwé wis tuwa, semono uga bojoku?”
19Mulékaté terus ngomong: “Aku iki Gabrièl sing ngladèni Gusti Allah nang ngarepé. Aku dikongkon nggawa kabar kabungahan iki marang kowé. 20Apa sing tak omong iki mesti bakal klakon ing waktu sing wis ditengeri karo Gusti Allah. Nanging kowé bakal dadi bisu tekan waktu kuwi, awit kowé ora ngandel marang tembungku.”
21Wong-wong sing ngentèni nang njaba pada nggumun imam Sakarias kok suwi temen nang njero Panggonan Sutyi kono. 22Kadung metu, imam Sakarias ora bisa ngomong apa-apa, namung njajal ndunung-ndunungké nganggo tangané. Wong-wong terus ngerti nèk imam Sakarias entas dikétoki ing njero Panggonan Sutyi kono. Dèkné ya bisu terus.
23Sakwisé rampung enggoné nglakoni kerjanané nang Gréja Gedé ing minggu kuwi, imam Sakarias terus mulih. 24Ora let suwi ibu Elisabèt, bojoné, terus meteng. Limang sasi suwéné ibu Elisabèt ora metu sangka omahé. 25Dèkné ngomong: “Saiki Gusti Allah nulung aku tenan. Saiki Dèkné wis ngilangké isinku, aku wis ora usah isin menèh marang wong-wong.”
Kabar nèk Gusti Yésus arep lair
26Kadung ibu Elisabèt wis meteng nem sasi, Gusti Allah terus ngongkon mulékat Gabrièl teka nang kuta Nasarèt nang distrik Galiléa. 27Mulékat Gabrièl dikongkon metuki sakwijiné prawan sing jenengé Maria. Maria iki patyangané Yosèf, turunané ratu Daved. 28Kadung Gabrièl wis nemu Maria, dèkné ngomong ngéné: “Maria, kowé pantyèn diberkahi tenan karo Gusti, awit Dèkné miji kowé.”
29Krungu tembungé mulékat kuwi mau Maria kagèt banget, terus mikir ing ati: “Apa ta tegesé tembung kuwi?” 30Mulékaté terus ngomong: “Maria, aja wedi! Gusti Allah ngétokké kabetyikané marang kowé. 31Kowé bakal meteng lan nglairké anak lanang. Botyahé kudu mbok jenengké Yésus. 32Dèkné bakal dadi wong sing pinunjul lan bakal dityeluk Anaké Sing Luhur Déwé. Gusti Allah bakal ndadèkké Dèkné dadi ratu, nurut bapak-bapakané mbiyèn, yakuwi ratu Daved. 33Dèkné bakal dadi ratuné turun-turunané Bapa Yakub slawas-lawasé lan enggoné Dèkné bakal dadi ratu ora bakal ènèng lèrèné.”
34Maria terus takon marang mulékaté: “Kepriyé kuwi mau kabèh bakalé klakon, awit aku durung nduwé bojo?” 35Mulékaté semaur: “Roh Sutyi bakal nyedeki kowé lan kwasané Gusti Allah bakal nutupi kowé. Mulané anak sing lair kuwi sutyi lan bakal dityeluk Anaké Gusti Allah. 36Lan ngertia nèk uga ibu Elisabèt, sedulurmu sing wis tuwa lan sing jaréné ora bisa nduwé anak, saiki wis meteng nem sasi. 37Awit kanggo Gusti Allah ora ènèng prekara sing mokal.”
38Maria terus ngomong: “Aku iki peladèné Gusti. Sembarang kuwi mau kabèh bakal klakon karo aku kaya sing mbok omong kuwi.” Sakwisé kuwi mulékaté terus lunga.
Maria niliki ibu Elisabèt
39Ora let suwi Maria terus budal nang kuta nang gunungané bawah Yudéa. 40Maria njujuk nang omahé imam Sakarias, terus mlebu mbagèkké ibu Elisabèt. 41Dongé ibu Elisabèt krungu swarané Maria, bayi sing nang wetengé terus nggronjal. Ibu Elisabèt terus dikwasani karo Roh Sutyi. 42Mulané dèkné terus ngomong karo swara banter: “Maria, kowé pantyèn wong wédok sing nampa berkah sing gedé déwé ing sak tengahé wong wédok kabèh. Semono uga bayi sing nang wetengmu, kuwi bayi sing gedé déwé berkahé. 43Sapa ta aku iki, kok sampèk ditekani karo ibuné Gustiku? 44Awit dongé kowé mbagèkké aku, bayi sing nang wetengku nggronjal sangking bungahé. 45Gedé tenan berkahé Gusti Allah marang kowé, awit kowé pretyaya nèk sembarang sing diomong karo Gusti Allah marang kowé bakal klakon.” 46Maria terus ngomong:
“Nyawaku ngluhurké Gusti!
47Gusti Allah, Juru Slametku, marakké atiku bungah.
48Dèkné nggatèkké marang aku iki, peladèn sing tyilik déwé. Wiwit saiki kabèh wong bakal ngomong nèk aku iki wong sing gedé berkahé.
49Awit Gusti Allah, sing gedé déwé kwasané, wis nindakké barang sing gedé banget ing uripku. Pantyèn sutyi tenan jenengé Gusti Allah.
50Gusti ngétokké kawelasané marang wong sing ngajèni marang Dèkné, Gusti melasi turun-turunané.
51Gusti Allah ngétokké pangwasané lan wong-wong sing gemunggung ing atiné dibuyarké kabèh. Rantyamané diorat-arit.
52Gusti Allah nglorotké para pangwasa sangka jagongané, malah sing tyilik diunggahké.
53Gusti Allah ngekèki mangan marang wong sing ngelih, malah diudani karo sembarang sing betyik, nanging wong sing sugih dikongkon lunga, ora dikèki apa-apa.
54Gusti Allah nulungi Israèl, peladèné, awit Dèkné arep netepi prejanjiané marang para mbah-mbahané.
55Awit Gusti Allah wis janji nèk bakal mberkahi Bapa Abraham lan turun-turunané kabèh, slawas-lawasé.”
56Maria terus telung sasi suwéné nang nggoné ibu Elisabèt. Sakwisé telung sasi kuwi dèkné terus mulih.
Lairé Yohanes Pembaptis
57Kadung wis tekan wayahé, ibu Elisabèt mbayi anak lanang. 58Tangga-teparo lan sanak-seduluré pada krungu bab gedéné kabetyikané Gusti marang ibu Elisabèt. Wong-wong iki kabèh pada mèlu bungah banget.
59Kadung bayiné wis nduwé umur wolung dina, tangga-teparo lan sanak-seduluré mau kabèh pada teka, awit bayiné arep disunati. Karepé wong-wong botyahé arep dijenengké Sakarias, kaya bapaké. 60Nanging ibuné ngomong: “Ora, botyah iki kudu dijenengké Yohanes!”
61Wong-wong terus takon: “Lo, nang tengahé sanak-sedulurmu apa ènèng sing jenengé Yohanes?” 62Wong-wong terus takon marang imam Sakarias nganggo tangané, botyahé kudu dijenengké sapa.
63Imam Sakarias terus njaluk lèi dienggo nulis. Kadung wis éntuk dèkné terus nulis: “Jenengé Yohanes!” Wong-wong nggumun kabèh. 64Sakwat imam Sakarias terus bisa ngomong menèh lan dèkné terus ngluhurké Gusti Allah. 65Tangga-teparoné kabèh pada wedi lan kabar mau terus mrèmèn-mrèmèn nang bawah pegunungan nang Yudéa kabèh. 66Wong kabèh sing krungu bab lelakon kuwi terus pada nggatèkké tenan ing atiné lan pada mikir: “Botyah iki mbésuk bakal dadi apa ya?” Awit ketara tenan nèk pangwasané Gusti Allah ana ing botyah iki.
Imam Sakarias memuji Gusti Allah
67Imam Sakarias, bapaké bayi mau, terus dikwasani karo Roh Sutyi lan ngetokké tembung ngéné:
68“Hayuk pada memuji marang Gusti, Gusti Allahé bangsa Israèl! Awit Dèkné wis nggatèkké marang umaté lan pada diluwari.
69Gusti Allah ngekèki Juru Slamet sing kwasa marang awaké déwé, yakuwi turunané ratu Daved, peladèné.
70Gusti Allah dèk mbiyèn wis janji liwat para nabiné sing sutyi.
71Dèkné bakal ngluwari awaké déwé sangka pangwasané mungsuh-mungsuh lan wong-wong sing sengit marang awaké déwé.
72Mengkono kuwi Gusti Allah ngétokké kabetyikané marang mbah-mbahané awaké déwé lan netepi prejanjiané sing sutyi.
73Gusti Allah wis sumpah marang Bapa Abraham, mbah-mbahané awaké déwé
74lan Dèkné wis janji nèk bakal ngluwari awaké déwé sangka mungsuhé awaké déwé.
75Supaya awaké déwé bisa ngabekti marang Dèkné tanpa rasa wedi, nganggo ati sing sutyi lan jujur nang ngarepé Gusti, slawasé urip.
76Lah kowé anakku, kowé bakal diarani nabiné Gusti Allah sing gedé déwé kwasané. Kowé dikongkon teka ndisik, supaya nggawèkké dalan kanggo Gusti.
77Kowé kudu ndunungké marang umaté, nèk bakal dislametké, awit bakal dingapura dosa-dosané.
78Gusti Allah iku gedé kawelasané. Dèkné bakal teka ngluwari awaké déwé.
79Kaya srengéngé mletèk ing wayah ésuk, mengkono Gusti bakal madangi kabèh wong sing ana ing pepeteng lan sing tansah krasa wedi. Gusti Allah nuntun awaké déwé marang dalan katentreman.”
80Botyah mau terus mundak gedé lan tambah ing kekuwatané Roh Sutyi. Dèkné manggoné nang panggonan-panggonan sing ora kanggonan wong, nganti tekan wayahé dèkné ngétok marang bangsa Israèl.
